Pak ook die andere pandemie aan en help de economie. Opiniestuk van Hella Van Laer, voedingswetenschapper, diëtiste en auteur van het boek ‘Breek met hoe je eet’.
Een extra aperitiefmomentje, dat onschuldig koekje tijdens die lange vergadering, ’s avonds in de zetel een lekker dessertje,.. herkenbaar? Heel eerlijk, ook mijn eigen eetpatroon lag de eerste dagen van deze crisis en quarantaineperiode wat overhoop. Plots lagen er, deels onder het excuus dat het voor de kids was, ook eens andere zaken in mijn winkelkarretje. Zaken die ik normaal nooit koop. Ook diëtisten zijn maar gewone mensen in deze toch wel ‘andere’ tijden. Angst, stress, structuur die wegvalt,.. veel factoren hebben een invloed op ons eetpatroon. Je merkt dus: tussen wéten wat we zouden moeten eten en het effectief ook toepassen ligt een wereld van verschil.
We worden ook nu weer eens te meer gestuurd door onze biologische evolutie: we hebben een natuurlijke voorkeur voor zoete en/of vetrijke voedingsmiddelen. Niet voor niets dat we dit comfortfood noemen. Jezelf nu snel even herprogrammeren lukt dus niet zo maar. Het zit helaas ingebakken in ons brein dat vaak een voorkeur heeft voor directe behoeftebevrediging: ik heb nu iets nodig. Voeding (en drank) liggen dan binnen handbereik. Ook oudere eetgewoontes komen vaak terug naar boven. Een moeilijke periode trouwens voor veel mensen die kampen met een soort van verslaving, gelijk welke. Probeer daarom nét nu deze periode vast te grijpen om nieuwe gezonde gewoontes te implementeren. Ga een rondje joggen, maak die wandeling eindelijk eens, slaap meer, lees dat boek, ontdek andere zaken in je leven, zaken waar je vroeger geen tijd voor had of geen tijd voor kon vrijmaken.
‘Och, weer allemaal enorm overdreven’, zal je denken? Eénmalig eens iets anders meebrengen, eens een aperitief momentje, een chipje extra kan geen kwaad, neen, het is heel menselijk. Maar al snel wordt dit een tweede keer, een derde keer.. En voor je ’t weet, wordt dit op zich een nieuwe gewoonte. Nadien is het altijd veel moeilijker om ongezondere gewoontes terug om te buigen. Laat je dus niet volledig gaan, geniet heel bewust eens van dat extraatje,.. maar probeer te zien dat het geen nieuwe automatismen worden die erin sluipen. Want is het is net elke ongezonde gewoonte, hoe klein op zich ze ook lijkt, die er telkens weer bij komt. Op lange termijn schuilt daar het gevaar: de kilo’s komen er stilletjes aan bij in de loop der jaren, mensen hebben ‘een beginnende suiker’,.. Ook daar is een ‘pilletje’ nemen handiger dan even kritisch onze eetgewoontes te durven bekijken. Want contradictorisch: nét door zo’n voedingspatroon aan te kweken, benadeel je je eigen lichaam op lange termijn.
Laat ons nu de wetenschappelijke cijfers erbij nemen: mensen met overgewicht, diabetes type 2, hart- en vaatziekten belanden helaas sneller op intensive care. Of beter: de kans op ernstigere complicaties zijn gewoon groter. Wetenschappers hebben dit -of we dit nu leuk vinden of niet- intussen vastgesteld, wereldwijd trouwens. Het lijkt wel of 2 epidemieën (of pandemieën) elkaar nu kruisen: covid-19 en obesitas. Want ja, we zouden het haast vergeten: ook obesitas en diabetes type 2 zijn een pandemie.
Laat nu net foute eetgewoontes en de gevolgen ervan (een jarenlange ongezonde levensstijl) een enorme invloed hebben op het ontstaan van hart- en vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk, overgewicht,.. allemaal risicofactoren zo blijkt nu voor ernstigere complicaties op covid-19.
Ik wil met dit artikel zeker geen ‘dikke mensen’ stigmatiseren. Obesitas is een enorm complexe aandoening. Ik ervaar elke dag opnieuw in mijn praktijk dat het vaak niet zo eenvoudig is en niets met ‘gebrek aan karakter’ heeft te maken. Alleen de strijd tegen obesitas aangaan, lukt helaas niet altijd. We moeten met z’n allen de handen in elkaar slaan. Het is een maatschappelijk probleem, ons voedselsysteem, dat we gezamenlijk moeten aanpakken. En laat ons ook wel stoppen met obesitas te betuttelen en minimaliseren: er is een zéér duidelijke link tussen zo veel aandoeningen.
Net omdat eetgedrag zo enorm complex is en de strijd tegen overgewicht zo moeilijk is om alleen aan te gaan, is een gezamelijke preventie zo enorm belangrijk. Hou zo veel mogelijk mensen gezond op een natuurlijke manier, door een gezonde levensstijl overal te promoten. Probeer zo veel mogelijk mensen uit de ziekenhuizen te houden, altijd. We moeten elk initiatief om mensen écht gezonder te laten eten en leven aanmoedigen.
Allemaal niets nieuws, denk je, en dat klopt. Contradictorisch dan: het budget vrijgemaakt door de overheid voor preventie is gedaald. Maar stel je eens voor dat we wereldwijd de afgelopen jaren de strijd met obesitas ook op grootschalige basis hadden aangepakt: er zouden ongetwijfeld een pak minder mensen zijn die kampen met diabetes type 2, obesitas, zelfs gewoon overgewicht, een hoge bloeddruk,..
Wat zou dan de impact van covid-19 zijn? Overheid, bescherm je burgers veel meer naar de toekomst toe. Zet preventie écht bovenaan op de agenda. Alleen door met z’n allen samen te werken kunnen we ook deze strijd aangaan. Bekijk deze situatie als een wake up call. Soortgelijke situaties (pandemieën, virussen,..) kunnen naar de toekomst toe helaas nog voorkomen. En nieuwe slechte gewoontes die er tijdens deze pandemie zouden insluipen, maken ons meer kwetsbaar bij een volgende pandemie! Elke dag is een goede dag om met gezondere gewoontes te starten. Wees gewoon eerlijk tegen jezelf.
De dreiging van covid-19 zal nog zeker tot 2022 duren – tenzij er intussen een degelijk vaccin komt. Bovendien lijken meer en meer studies te bevestigen dat je meerdere keren besmet zou kunnen geraken. Op wereldniveau immens belangrijk dus om obesitas en diabetes type 2 snel en grondig aan te pakken. Op die manier belanden er beduidend minder mensen op intensive care, wordt onze gezondheidszorg minder belast en kan onze economie ook blijven functioneren.
De relatie tussen hoe en wat we eten lijkt een grotere link te hebben met onze economie, zo blijkt nu. En dus ook op individueel vlak loont het dus zeker de moeite om vandaag nog te starten met een gezondere levensstijl zodat je de komende maanden en jaren minder kwetsbaar bent. Pak die andere pandemie aan en help de economie te redden.
Hella Van Laer, voedingswetenschapper, diëtiste en auteur van het boek ‘Breek met hoe je eet’.